NDO – Ngày 24/2, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo khoa học quốc gia “Chính sách thu hút, đầu tư, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ trí thức khoa học, công nghệ trong bối cảnh mới”.
Các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Lại Xuân Môn, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương; Lê Quang Huy, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội; Huỳnh Thành Đạt, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; Phan Văn Mãi, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh; Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh chủ trì hội thảo.
Phát biểu tại hội thảo, đồng chí Lại Xuân Môn, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương cho biết, hội thảo nhằm đánh giá những kết quả quan trọng, nổi bật đã đạt được, đồng thời phân tích hạn chế, khó khăn và tổng kết các bài học kinh nghiệm được rút ra từ thực tiễn triển khai, thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 6/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Qua đó, đề xuất, kiến nghị các giải pháp thúc đẩy phát triển đội ngũ trí thức khoa học-công nghệ trong giai đoạn mới.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, trong 15 năm qua, đội ngũ trí thức đã tăng nhanh về số lượng, nhiều trí thức có trình độ cao, năng động sáng tạo, hoạt động trong nhiều lĩnh vực, đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm an ninh-quốc phòng của đất nước.
Tuy nhiên, bằng kinh nghiệm thực tiễn tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh và trên cơ sở nghiên cứu, có những vấn đề đặt ra; cụ thể, số lượng cán bộ làm trong lĩnh vực nghiên cứu trên vạn dân còn thấp so các nước khu vực, nhất là cán bộ có trình độ tiến sĩ. Thống kê từ Bộ Khoa học và Công nghệ cho thấy chỉ đạt khoảng 15,6 cán bộ nghiên cứu/vạn dân. Đặc biệt là số cán bộ nghiên cứu có trình độ tiến sĩ còn rất thấp, tổng số chỉ gần 30.000 tiến sĩ.
“Tỷ lệ sinh viên nhập học khối ngành toán, khoa học-công nghệ thấp, có xu hướng giảm, phân bố không đồng đều, có nguy cơ khủng hoảng thiếu, thừa”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân cho biết và đưa ra số liệu thống kê từ Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy, thí sinh nhập học ngành công nghệ thông tin liên tục tăng từ 46.173 sinh viên năm 2019 lên 56.260 sinh viên năm 2022, đạt 100% chỉ tiêu. Trong khi các ngành khoa học tự nhiên, khoa học xương sống số lượng sinh viên nhập học chỉ đạt hơn 50% chỉ tiêu. Cá biệt, có một số nhóm ngành khoa học khó tuyển được thí sinh như ngành hải dương học, địa chất.
Ngoài ra, tỷ lệ học sau đại học khối ngành khoa học-công nghệ và toán có xu hướng giảm, nhất là bậc tiến sĩ. Nếu năm 2019 có 1.379 nghiên cứu sinh thì năm 2021 chỉ còn 1.010 nghiên cứu sinh.
Đầu tư cho giáo dục đại học so các nước trong khu vực còn thấp, chi cho giáo dục đại học tính trên GDP chỉ đạt 0,25%-0,27%, trong khi tỷ lệ này ở các nước trong khu vực là 0,6%-1%. Song song đó, đầu tư cho khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo còn thấp so các nước trong khu vực.
Qua khảo sát hơn 20.000 sinh viên của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, tỷ lệ sinh viên giỏi làm việc cho khối cơ quan nhà nước còn thấp, thống kê cho thấy, sinh viên giỏi chỉ có 10,21%; sinh viên khá 5,79% sinh viên muốn đi làm cho các cơ quan nhà nước.
Hội thảo đã tập trung thảo luận các vấn đề về xây dựng, triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách về trọng dụng, đãi ngộ, tôn vinh trí thức, tạo điều kiện cho đội ngũ trí thức phát huy năng lực, cống hiến nhiều cho đất nước trong bối cảnh mới…
Cao Tân